-
1 мурдан
1. умиратьумеретьскончаться2. гаснуть, затухнуть (об огне, лампе и т. п.)ба мурдан нигоҳ накарда невзирая ни на что, любой ценойкам хӯрдӣ - бурдӣ, пур хӯрдӣ - мурдӣ посл. лучше недоесть, чем переесть -
2 мурданӣ
1. дохлый, дохлятина2. разг. скряга, жадный -
3 morti
мурдан, вафот кардан -
4 могила
ж1. гӯр, кабр, лаҳад; заъброшенная могила қабри кӯҳна; море стало его могилой баҳр гӯри ӯ шуд2. перен. марг, ҳалокат; врагу не уйти от своей -могилы марги душман ногузираст3. в знач. сказ. разг. марговар аст, хатарнок аст; этот климат для него могила ин обу ҳаво барои ӯ марговар аст4. в знач. сказ. разг. (будет сохранено в тайне): ему все можно рассказать: он - могила ба вай ҳама чизро нақл кардан мумкин, вай сирро нигоҳ дошта метавонад <> братская могила қабри шаҳидои; до могилы то ба ҳангоми марг; быть на краю могил ы по ба лаби гӯр расидан, дар дами марг будан; лечь в могилу мурдан, вафот кардан; найти могилу мурдан, нобуд шудан; рыть (ко-пать) могилу кому-л. ба касе чоҳ кандан; свести (уложить) в могилу кого куштан; ба гӯр тиққондан; смотреть (глядеть) в могилу дар дами марг будан; сойти в могилу ба гӯр рафтан, вафот кардан; стоять одной ногой в могиле дар дами марг будан, пой ба лаби гӯр расидан; унести [с собой] в могилу что-л. чизе нагуфта мурдан, сирреро ошкор накарда мурдан -
5 издохнуть
сов.1. (о животных) мурдан, ҳаром мурдан; корова издох ла от бескормицы гов аз гуруснагӣ мурд2. груб. прост. (о человеке) ҳаром мурдан -
6 умереть
сов.1. мурдан, вафот кардан, фавтидан; скоропостижно умереть ногаҳон вафот кардан2. за кого-что и без доп. ҷон додан, ҷон фидо кардан; умереть за родину барои ватан ҷон додан3. перен. несту нобуд шудан, бар бод рафтан, аз байн рафтан <> умереть под ножом дар вақти ҷарроҳӣ мурдан; умереть своей смертью бо аҷали худ мурдан; хоть умри взнач. вводн. сл. мурӣ ҳам…; хоть умри, а надо выезжать! мурӣ ҳам, баромада рафтан шарт! -
7 задохнуться
нафасгир шудан,нафас гашта мурданнафасгир шудан,нафас гашта мурданвайрон шуданвайрон шудан -
8 издохнуть
мурдан, ҳаром мурдан -
9 передохнуть
-
10 подохнуть
мурдан, ҳаром мурдан -
11 убиться
афтида мурдан,сахт зарба хӯрда мурдан -
12 угаснуть
-
13 задохнуться
сов. прост. вайрон шудан (аз камии ҳаво) сов. нафасгир (нафастанг) шудан, нафас гашта мурдан; задохнуться от угара аз ғубори ангишт нафас гашта мурдан; задохнутьсяот волнения аз ҳаяҷон нафастанг шудан -
14 копеечный
I1. яктина, …и арзишаш як тин; копеечная конфета конфети яктина2. арзон; копеечная вещь чизи арзон3. перен. …и зихнаи мурданӣ; копеечная душа одами зихнаи мурданӣIIқисми дуюми калимаҳои мураккаб ба маънои «…и тиюг. двухкопеечный дутина -
15 околеть
сов. (о животных) мурдан, ҳаром мурдан // груб. прост. (о человеке) по дароз кардан -
16 падать
несов.1. афтидан, афтодан, ғалтидан, рехтан; забор падает девор ғалтида истодааст; падать навзничь пуштнокӣ афтодан2. (об осадках) боридан; снег падает барф борида истодааст3. овезон будан (шудан), фуромадан; волосы падали ей на плечи мӯяш ба кифтҳояш фуромада буд4. (о росе, тумане) паст фуромадан; падает туман туман паст мефурояд5. (о свете, тени) афкандан, афтидан, фуромадан // (о взгляде) афтодан о. на кого-что афтодан, ғалтидан; все заботы падают на неё ҳамаи ғаму ташвиш ба сари вай меафтад; подозрение падает на него аз ӯ шубҳа мекунанд (доранд)7. на что омадан; ударение падает на последний слог зада ба ҳиҷои охир меояд8. разг. рехтан, ғалтидан, афтидан; зубы падают дандонҳо меафтанд (мерезанд); волосы падают мӯйсар мерезад9. паст шудан, фуромадан, кам шудан; вода в реке падает оби дарё паст шуда истодааст; ветер падает шамол суст шуда истодааст; температура больного падает ҳарорати бемор фуромада (паст шуда) истодааст; цены падают нархҳо мефуроянд10. суст шудан, кам шудан, таназзул кардан; его влияние падает с каждым днём таъсири вай рӯз то рӯз кам мешавад // перен. вайрон шудан, хира шудан; настроение падает кайф мепарад, димоғ месӯзад11. книжн. (опускаться нравственно) бадахлоқ шудан, ахлоқан вайрон шудан // в чём (утрачивать значение) беэътибор шудан12. (дохнуть - о животных) мурдан, ҳаром мурдан13. (о звёздах) паридан14. несов. см. пастьII3, 4 <> падать духом маъюс шудан, навмед (ноумед) шудан; падать в ноги кому илтиҷо кардан, таваллою зорй кардан, ба пеши пои касе афтидан; падать в обморок беҳуш шудан, аз ҳуш рафтан; падать в чьй-л. объятия худро ба оғӯши касе андохтан; падать на колени зорӣ (тавалло) кардан; падать от смеха (со смеху) аз ханда рӯдакан шудан; \падатьть с ног аз ҳад зиёд монда шудан, аз по афтодан -
17 передохнуть
сов. разг. (о всех, многих) саросар мурдан, қир шудан, ҳаром мурдан сов.1. (вздохнуть) нафас гирифтан, нафаси тоза гирифтан2. разг. (отдохнуть) дам гирифтан, нафас рост кардан -
18 подохнуть
сов. мурдан, ҳаром мурдан // груб. прост. поча дароз кардан -
19 смертельно
нареч.1. ҳалоҳил, мурданӣ; он смертельно болен вай касали мурданӣ аст2. перен. мурдавор, аз ҳад зиёд, бениҳоят; смертельно обидеться сахт хафа шудан; мне это смертельно надоело ин чиз маро аз ҷонам безор кард -
20 смерть
ж1. марг, аҷал, вафот, мамот, фавт; естественная смерть марги табиӣ; насильственная смерть қатл; преж девременная смерт ь марги бемаҳал; скоропостижная смерть марги муфоҷот; биологическая смерть марги биологӣ; клиническая смерть марги клиникӣ; не бояться смерти аз марг натарсидан2. в знач. нареч. разг. хеле, аз ҳад зиёд, фавқулодда; смерть, как хочется спать бисёр хоб зер карда истодааст <> бледный как смерть ба рӯяш чанги лаҳад задааст; вопрос жизни и смерти масъалаи ҳаёту мамот; в когтях смерти дар чанголи аҷал; до смерти бисёр, хеле, аз ҳад зиёд, бениҳоят; между жизнью и смертью байни ҳаёту мамот; не на жизнь, а на смерть ҷонро дареғ надошта; ё ҳаёт ё мамот гуфта; быть на волосок от смерти ба қил овезон истодан; играть со смертью ҷонбозӣ кардан; умереть своёй смертью бо аҷали худ мурдан; двум смертям не бывать, а одной не миновать погов. смерт як рӯз шудан, як рӯз мурдан; на миру и \смертьь красна посл. к марги бо ёрон (бо дӯстон) тӯй аст
См. также в других словарях:
мурдан — [مردن] 1. вафот кардан, фавтидан, қазо кардан; ба мурдан расидан ба марг наздик шудан; хеле бемору бемадор шудан 2. хомӯш шудан (дар бораи оташ, чароғ) ◊ пеши поят мурам! дар мавриди аз касе бо зорӣ ва тавалло чизе ё коре хостан мегӯянд … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
мурданӣ — [مردني] 1. сифати феълии замони оянда аз мурдан; фавтидан хостан 2. таҳқ. гуфт. искит, палид, хасис … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ҷон — [جان] 1. олами рӯҳии дохилии инсон, ки ҳамчун як чизи шартӣ ва мавҳум тасаввур мешавад ва онро сабаби зиндагӣ мешуморанд, рӯҳ, равон 2. умуман, як чизи мавҳуме, ки сабаби зиндагии ҳамаи ҷондорон тасаввур мешавад, василаи асосии зиндагӣ; бо ҳавли… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
марг — [مرگ] муриш, мавт, фавт, аҷал; мамот, фано: марги ногаҳонӣ, марги ногузир, ҷанги маргу зиндагонӣ; аз чанголи марг раҳоӣ ёфтан, ҷанг бо марги беамон кардан, рӯзи маргаш расидааст; марги бемаҳал мурдан пеш аз вақти маълум, марги барвақт; марги… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
пой — I [پاي] 1. узви бадани инсон ва ҳайвон, ки воситаи рафтан аст ва бадан дар болои онҳо қарор гирифтааст 2. бо изофат – (қисми зери чизе; таг, зер, бун) пои… зери…, таги…, буни… 3. қисми зерини пой, қадам 4. маҷ. тоқаи пойафзол ё як почаи шим, эзор … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
аҷал — I [اجل] а 1. кит. муддат, мӯҳлат; вақт, ҳангом 2. ба охир расидани умр, марг; дард дигар, аҷал дигар (зарб.); аҷали муаллақ марги ногаҳонӣ; аҷал расидан умр ба интиҳо расидан, марг наздик шудан; агар аҷал амон диҳад зиндагиву саломатӣ бошад, агар … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
фавт — [فوت] а 1. даргузаштан, мурдан, вафот 2. зоеъ шудан, талаф шудан; фавти вақт гузаштани вақт, зоеъ шудани вақт; фавт кардан даргузаштан, мурдан, вафот кардан; фавт шудан а) мурдан, даргузаштан; б) аз байн рафтан, аз даст рафтан … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
ҷо — (ҷой) [جا // جاي] 1. фазо ё масоҳате, ки аз тарафи касе ё чизе ишғол шуда бошад ё ишғол шавад ё мавқеи ягон ҳаракат, амал ва ҳодиса бошад, макон, мавзеъ, маҳал 2. манзили истиқомат, оилаву рӯзгор, бошишгоҳ, манзил 3. мавқеъ, маврид, вақт 4. дам,… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
гузаштан — [گذشتن] 1. гузар кардан, убур кардан аз ҷое, раҳгузар шудан аз ҷое ё аз пеши касе; аз ҷое ба ҷое рафтан 2. дохил шудан, даромадан; нуфуз кардан (аз байн ё даруни чизе ба ҷое) 3. ҷорӣ шудан, равон гаштан (мас., об аз банд) 4. мурур кардан, сипарӣ… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
нақл — [نقل] а 1. аз ҷое ба ҷое бурдан, интиқол додан, гузарондан, кӯчондан; нақл додан кашондан; нақли макон ҷои худро дигар кардан, кӯчидан 2. кҳн. воситаи аз ҷои ба ҷои кӯчидан; воситаи боркашӣ, нақлиёт 3. ҳикоя кардан, баён кардан, гуфтан; нақли… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
рафтан — [رفتن] 1. қадам бардошта роҳӣ шудан; муқоб. истодан, равона гардидан; муқоб. омадан 2. ҷой ва макони худро дигар кардан, кӯчидан, сафар кардан 3. гузаштан, сипарӣ шудан, тай шудан 4. баромадан, хориҷ шудан 5. сарф шудан 6. давом кардан, идома… … Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ
